Beter Opleiden in Samenhang en Synergie Primair Onderwijs

Het doel van het thema Samen opleiden is het samenbrengen van de verschillende ideeën, wensen en verwachtingen van alle betrokkenen en het samen opbouwen van een gedeelde visie op samen opleiden. Op die manier wordt gewerkt aan de gezamenlijke toekomstbestendige opleiding en professionalisering van bekwame aanstaande, startende en ervaren leerkrachten in de grote steden. 

De BOSS-thema’s Samen opleiden en Begeleiding beginnende leraren zijn op punten zo met elkaar verweven, dat activiteiten binnen de thema’s samenhangen.

Vorig schooljaar stond in het teken van een (hernieuwde) kennismaking tussen basisscholen en Pabo. De partijen hebben verkend op welke manieren zij – samen – studenten zo goed mogelijk kunnen en willen opleiden. Er is met verschillende initiatieven en activiteiten gestart:

• Keurmerken. Iedere school heeft, naast een activiteitenplan voor een thema, ook een activiteitenplan gemaakt voor Samen Opleiden. Daarin worden ambities geformuleerd om samen met de Pabo naar een keurmerk A, B of C toe te groeien. Dat betekent bijvoorbeeld dat een groot aantal scholen hun mentoren een van de mentorenscholingen laat volgen. Dit komt de afstemming van praktijk en opleiding en de kwaliteit van opleiden van studenten ten goede. 
• Werkplekcurriculum. Het opleidingscurriculum bestaat uit het pabocurriculum en het leren op de werkplek. Dat leren op de werkplek kan expliciet gemaakt worden door mentoren en schoolopleiders, door dagelijkse werkprocessen met de student te bespreken. 
• Pabo/BOSS-groep. Met een aantal pabodocenten is vanaf oktober 2015 op het snijvlak van de Pabo en de praktijk goed gekeken naar een aantal onderdelen van Samen Opleiden: de rol van de instituutsopleider, de BOSS-thema’s en mogelijke verankering in het pabocurriculum en de borging van samen opleiden op de Pabo.
• Pilot-activiteiten. Dit schooljaar is een start gemaakt met docent-/leerkrachtuitwisseling, waarbij docenten meekijken en meedoen op de basisschool, en leerkrachten op de Pabo. Dit heeft als doel elkaars context beter te leren kennen en de eigen kennis en vaardigheden te ontwikkelen in die andere context. Net als vorig schooljaar wordt de pilot Academische Pabo uitgevoerd op een aantal scholen. In deze pilot komen groepen studenten bij elkaar op de scholen en verbinden onder leiding van de schoolopleider theorie uit pabo-lessen met de praktijk op basisscholen.

Vorig schooljaar is binnen dit thema gestart met intervisiegroepen van startende leerkrachten. Dit schooljaar wordt dit uitgebreid met het ontwerpen van inwerkprogramma’s op de scholen.

• Intervisie. Dit schooljaar starten weer diverse intervisiegroepen voor startende leerkrachten bij Wijzer en BOOR, in samenwerking met de Pabo.
• Inwerkprogramma’s. In de themagroep wordt nagedacht over de vorm en inhoud van inwerkprogramma’s voor startende leerkrachten in samenwerking met en in aansluiting op de Pabo, zowel op schoolniveau als op bovenschools niveau. De ambitie is om de inwerkprogramma’s zo veel mogelijk in te passen in het personeelsbeleid van de scholen.

In schooljaar 2015-2016 zijn twee groepen gevormd. 

Een groep houdt zich bezig met het opleiden van studenten in het opbrengstgericht werken. Opbrengstgericht werken zit verankerd in een derdejaars cursus waarin studenten leren hoe zij leerlinggevens analyseren, leerlingen clusteren in niveaugroepen, instructie kunnen afstemmen op niveau, en die (afgestemde) instructie en begeleiding kunnen organiseren in de klas, en een groepsplan kunnen maken. Studenten lezen over opbrengstgericht en datagestuurd werken en maken gebruik van ons boek Haal meer uit je toetsgegevens. Zij maken een groepsplan voor de eigen stageklas. 

Een andere groep richt zich op het omgaan met verschillen tussen leerlingen en dan op de ‘best presterende leerlingen’ in het bijzonder. Ook hierin wordt met drie scholen en de Pabo gekeken naar wat zij van elkaar kunnen leren. Hoe gaan leerkrachten in de reguliere klas met de best presterende leerlingen om? Hoe besteedt de Pabo hier aandacht aan in het curriculum? Hoe kunnen we studenten en leerkrachten hierin nog beter begeleiden? Een eerste inventarisatie met de deelnemende scholen heeft een aantal onderwerpen opgeleverd waar het project zich dit schooljaar in eerste instantie op richt, namelijk het gebruiken van coöperatieve werkvormen als manier om beter om te gaan met verschillen tussen leerlingen, en op het differentiëren in de les (bijvoorbeeld in vraagstelling tijdens instructie). 

Steeds meer leerlingen met speciale onderwijsbehoeften zitten op de reguliere basisschool. Hoe ga je om met al deze verschillende onderwijsbehoeften? Hoe bied je passende leerstof en leerstijl? Hoe zorg je voor opbrengstverhoging voor alle kinderen? Ook wordt gekeken hoe het onderwijs aan al deze verschillende leerlingen in één klas met maar één leerkracht georganiseerd kan worden, zonder individualistisch onderwijs te bieden. Kinderen leren immers van en met elkaar.

Doel van het programma is het vergroten van de professionaliteit van (aankomende) leerkrachten in de samenwerking met ouders. In BOSS-scholen die zich hebben verbonden aan het thema Ouderbetrokkenheid zijn twee verschillende projecten gaande:

• De leerkring Thuis in Taal. In deze leerkring staat het werken met de door Martine van der Pluijm ontwikkelde handreiking centraal met als doel het ondersteunen van laaggeletterde ouders bij taalstimulering thuis.
• Impuls ouderbetrokkenheid. Drie BOSS-scholen (en 5 andere Rotterdamse scholen) participeren in dit traject. Een aantal scholen voert onder begeleiding de tien criteria voor optimale samenwerking met ouders in.

Doel van het programma is het vergroten van de pedagogische gevoeligheid van leerkrachten en het bevorderen van sociale competenties van leerlingen. Vanuit deze twee invalshoeken kan een school beleid vormen om een sociaal veilige school te worden.