Voetenwerk

Voetenwerk loopt als experiment bij Werkplaats Inclusieve Pedagogiek en Didactiek. Het experiment vormt een exploratie naar mogelijkheden en praktijken waarin het lichamelijke in het leraarschap in de lerarenopleiding en daarmee het lichamelijke in de studie tot leraar in de midden van de aandacht kan komen te staan. Het is namelijk niet de vraag óf het lichaam van belang is voor educatie, maar hoe. Het experiment draait daarom om een methodevraag: Hoe kunnen studenten het lichamelijke in het leraarschap meemaken? Daar komt een deelvraag bij: Hoe kan de door studenten meegemaakte lichamelijkheid worden meegedeeld? Beide vragen volgen vanaf de start van het experiment de stappen van ervaringsleren waarbij studenten (samen met docenten) in diverse bijeenkomsten (als praktijken) het lichaam van leraren:

• proberen te ervaren (waarnemen/gewaarworden) en bestuderen (reflectiepraktijken);
• hun ervaringen en gedachten hierover te bespreken, als samenspraak (in verhalen/in beeld, taal en beweging); en
• hiermee in de praktijk proberen te oefenen.

Inclusiviteit is een speerpunt bij Hogeschool Rotterdam. In dit experiment zien we het leven van leraren niet als slechts geestelijk, maar tevens als materieel (“in levende lijve”) en kijken we daarom volledig c.q. menselijk naar leraren, inclusief het lichamelijke in leraarschap (verticale inclusiviteit als non-dualisme). Daarbij hebben we tevens aandacht voor de gedeelde lichamelijkheid ofwel de corporealiteit als ontologie van educatie, en in dit experiment van leraren in opleiding in het bijzonder (horizontale inclusiviteit als gelijkheidsprincipe).

De product van het experiment is het (mee)deelbare van het (mee)gemaakte. In enkele bijeenkomsten exploreren studenten de mogelijkheden van het lichaam van leraren. Daarbij is het doel meer lichaamsbewustzijn voor welzijn binnen het (educatieve) systeem van de lerarenopleiding, binnen de relatie/binding tussen studenten en docenten (en bestuurders).

Eerste resultaten zijn mo(ti)verende ervaringen met praktijken als ‘walking interviews’(wandelend driestappeninterview) en ‘body mapping’(lichaamsaffecten/interoceptie bij lesgeven in kaart brengen). Dit zijn proefballonnen, het experiment wordt in studiejaar 2022-2023 verder uitgebreid met exploraties en onderzoek. 

Belangrijke opbrengsten zijn praktijken c.q. werkvormen die studenten helpen in het kennismaken met/bestuderen van de wereld van lichamelijkheid in educatie, in het lesgeven en in studeren. Creatieve werkvormen (geïnspireerd vanuit arts-based research en embodied inquiry) worden verzameld en vormen een springplank voor verder onderzoek. Effecten van lichaamsbewustzijn op vergroten van waarnemingsvermogen, oordeelsvermogen, inlevingsvermogen en handelingsvermogen kunnen worden onderzocht vanuit de methode van verhalen (in beeld en beweging) en metaforen (aansluitend bij fenomenologisch onderzoek).

Samenwerking vindt plaats tussen studenten en docenten van de lerarenopleidingen (beginnend bij het Cluster Talen). Daarnaast vindt er samenwerking plaats met het Senior Fellow Comenius project ‘Pedagogische professionaliteit van leraren in opleiding’ van Rajae El Himer en met Werkplaats Professionele Performance van Francien Schraal.