The compassionate university of applied sciences

Als hogeschool zijn we een community; we brengen tijd met elkaar door en onze levens ontmoeten elkaar binnen de schoolomgeving. Is er oog voor rouw en verlies? Of voelen we ongemak en hoort dit niet in het schoolgebouw?

Hogeschool Rotterdam heeft een populatie van bijna 40.000 mensen: studenten en medewerkers. Situaties van ernstige ziekte, sterven, rouw en (langdurige) mantelzorg hebben vaak veel impact en hebben invloed op werken en studeren. Vanuit het lectoraat Persoonsgerichte (Palliatieve) Zorg en het lectoraat Zorg om Naasten van Kenniscentrum Zorginnovatie, werken onderzoekers en docent-onderzoekers in een team aan het thema de betrokken hogeschool (compassionate university of applied sciences). De thema’s van de lectoraten bieden een goede kans dit onderwerp te belichten.

Het is een bijzonder project, met elementen van onderzoek en activiteiten gericht op het welbevinden van de hogeschoolgemeenschap. De Vrije Universiteit Brussel, die het predicaat Compassionate University kreeg van het bestuur nadat zij bottom-up zijn begonnen, is een voorbeeld en sparring partner voor ons. Ook het project van de hogeschool kenmerkt zich door een bottom-up aanpak en het actief streven een vast element binnen de hele hogeschool te zijn. Dit doen we door te werken aan bewustwording en draagvlak, waar tegelijk commitment gezocht wordt in de gehele organisatie.

Waarom toewerken naar een compassionate university?

• Sterven wordt nu veel vanuit medisch perspectief benaderd, maar sterven is ook/vooral een sociale gebeurtenis.
• Maatschappelijke trend: van individualisme naar ‘gemeenschapsdenken’.
• Weinig ‘georganiseerde’ aandacht voor dit deel van het leven binnen Hogeschool Rotterdam.
• Economisch belang; kan uitval voorkomen en bevordert daarmee duurzame inzetbaarheid en studiesucces.

Sterven en rouw komt niet alleen voor in privé- en werksituaties bij medewerkers en studenten, ook kunnen studenten tijdens stages te maken krijgen met sterven en rouw. Beiden zouden meer zichtbaar en bespreekbaar moeten worden in onze school en het onderwijs.

Op termijn kunnen er minor- en afstudeeropdrachten geformuleerd worden, workshops (voor studenten, in de didactische training voor nieuwe docenten etc.). Dit komt niet alleen bij Verpleegkunde of het Instituut voor Gezondheidszorg voor, maar ook studenten in het onderwijs/PABO en Social Work krijgen te maken met ernstig zieke cliënten of (ouders van) leerlingen.

Daarnaast wordt onderzoek en onderwijs verbonden door de inzet van docent-onderzoekers.  

Vanuit twintig interviews met docenten, onderwijsmanagers, een re-integratieadviseur, een expert rouw en verlies en decanen kwamen deze thema’s naar voren:

• De ervaren urgentie om ruimte te maken voor sterven, verlies en zorg.
• Balanceren tussen praten of niet.
• Reacties van en op anderen zijn belangrijk.
• Het belang van de rol van de team/onderwijsmanager.
• Er is een diversiteit in behoeftes.

Deze voorlopige resultaten zijn in 2022 op het congres PHPCI (Public Health Palliative Care International) gepresenteerd. Naast de afgenomen interviews wordt er meer onderzoek gedaan.

Daarnaast wordt er gewerkt aan een ‘inspiratiehandreiking’ waarmee docenten, management en studenten aanwijzingen en inzichten krijgen om in contact en het gesprek aan te gaan met elkaar, wat er mogelijk is op de hogeschool en hoe anderen -individueel en op andere scholen- dit doen. Ook acties als een herdenkingsmuur en een stilteruimte sluiten aan bij de diversiteit van behoeftes. Er wordt steeds gezocht naar hoe de resultaten zichtbaar gemaakt kunnen worden binnen de hogeschool.

Er is samenwerking met de Vrije Universiteit Brussel en Hogeschool Howest in Brugge in het Lerend netwerk compassionate schools. Dit om elkaar te inspireren en de voortgang van de ontwikkeling van de compassionate universities te monitoren.