Signaleren en ondersteunen mantelzorgende studenten

Uit diverse onderzoeken blijkt dat ook jongeren thuis zorgen voor- of zich zorgen maken om iemand die ziek is of een aandoening heeft en daardoor hulp nodig heeft. Zeker als deze studenten (gaan) stage lopen ontstaat er een situatie die de combinatie van studie en mantelzorgen extra zwaar maakt. Het blijkt dat dit een reden is waardoor studenten achterop raken in hun studie.  

Het afgelopen jaar heeft de projectgroep naast literatuuronderzoek ook onderwijsprofessionals binnen- en buiten Hogeschool Rotterdam geïnterviewd over knelpunten en ondersteuningsmogelijkheden van mantelzorgende studenten. Uit een enquête onder de docenten verpleegkunde van de hogeschool kwam bijvoorbeeld naar voren dat het niet altijd lukt om tijdig te identificeren welke student in zijn of haar privéomgeving voor iemand (mantel)zorgt en dat het niet altijd helder is wanneer de student waarheen te verwijzen. En dat terwijl zowel binnen als buiten de hogeschool ondersteuning beschikbaar is, zoals via de afdeling studentenwelzijn, bij de decaan of bij de Mantelfoon. In dit project willen we eraan bijdragen dat mensen de juiste weg vinden.

Fasering:

• Oriëntatiefase middels interviews en gesprekken met stakeholders, inventarisatie van de huidige situatie en literatuuronderzoek (cursusjaar 2021-2022).
• Uitvoeringsfase door ontwikkeling hulpmiddel voor docenten om mantelzorgende studenten te ondersteunen en te verwijzen (jaar 2022).
• Testfase door pilot in doelgroep van docenten Verpleegkunde (cursusjaar 2022-2023).
• Uitrol en eventueel vervolgonderzoek  of -ontwikkeling (2023).

Bij dit project zijn de regiecoaches van de opleiding Verpleegkunde betrokken.

Samenwerkingen

• Regiecoaches jaar 1 t/m 4 opleiding Verpleegkunde Hogeschool Rotterdam; Rol: deelnemers pilotonderzoek.
• Studentenwelzijn Hogeschool Rotterdam; Contactpersoon: Suzanne Melfor.
• Stichting InMovement te Rotterdam; Rol: biedt workshop aan t.b.v. het pilotonderzoek.

• In de oriëntatiefase naar de ondersteuning van mantelzorgende studenten door onderwijsprofessionals zijn  22 stakeholders zowel binnen- als buiten de hogeschool Rotterdam geïnterviewd. N.a.v. deze gesprekken zijn er nieuwe inzichten opgedaan om het onderzoek meer vorm, inhoud en richting te geven.
• Om te achterhalen hoe/en of het signaleren van de groep mantelzorgende studenten in de klas plaatsvindt en hoe het dan met de ondersteuning en de kennis daarin gesteld is van de docenten is een vragenlijst in Forms uitgezet, waaraan 70 docenten Verpleegkunde hebben deelgenomen. Daaruit bleek ca. 33% van de docenten te maken hadden met mantelzorgende studenten en in ca. 30% van de gevallen ze niet specifiek genoeg deze studenten konden ondersteunen/doorverwijzen. De docenten gaven aan m.n. behoefte te hebben in het signaleren, ondersteunen en doorverwijzen van deze studenten.
• Met dit onderzoek is al die informatie samengebracht in een routekaart. Deze is vergelijkbaar met een routekaart die InMovement  in hun workshop aanbiedt, maar aangevuld en toegespitst op de behoefte van de onderwijsprofessionals (m.n. (regie)docenten van de opleiding verpleegkunde) die vaak met deze studenten te maken hebben/krijgen in de klas. Deze routekaart bevat   een stappenplan en tips en adviezen voor het signaleren, ondersteunen en doorverwijzen van mantelzorgende studenten door (regie)docenten van de opleiding verpleegkunde (Routekaart hier niet opgenomen vanwege lopend pilotonderzoek).
• In samenspraak met van de afdeling Studentenwelzijn van de Hogeschool Rotterdam. is de HINT-pagina voor mantelzorgende studenten in het voorjaar van 2022 herzien en inmiddels verrijkt en aangevuld met handige links en praktische informatie.  
• In het kader van netwerken hebben de onderzoekers van dit onderzoek zich ingeschreven bij het ECIO (Expertisecentrum Inclusief onderwijs). ECIO adviseert en ondersteunt universiteiten, hogescholen en het mbo rondom relevante thema’s bij het vormgeven van inclusief onderwijs en studentenwelzijn. Zodat ook studenten met een fysieke beperking of extra ondersteuningsvraag met succes hun opleiding kunnen doorlopen en doorstromen naar een passende baan op de arbeidsmarkt. Ook rondom het thema mantelzorgende studenten heeft ECIO een landelijk netwerk. De projectgroep zal de landelijke bijeenkomsten kunnen bijwonen en gebruik kunnen maken van de expertise en ervaringen van betrokken onderwijsprofessionals.
• Een van de onderwijsprofessionals op de HR is aangespoord door de onderzoekers om deel te nemen aan de online workshop ‘Signaleren en ondersteunen mantelzorgende studenten’ van InMovement. Bij navraag over haar ervaringen met deze workshop schrijft zij het volgende: 
  “Het was een goede bijeenkomst en heeft mij er weer bewust gemaakt dat veel studenten geen idee hebben dat ze mantelzorger zijn omdat ze het vanzelfsprekend vinden om in te springen. Gericht hiernaar vragen (zonder te problematiseren) kan helpen bij erkenning en ondersteuning. (Outlook, 08-10-2021)

• Op de vraag wat de workshop haar sindsdien heeft bijgebracht in haar manier van werken schrijft ze het volgende: 
  “Ik ga dieper op het onderwerp in en vraag ook meer naar de thuissituatie van studenten. Ik richt me meer op de balans tussen draaglast/draagkracht en wat ze nodig hebben en of behoefte aan hebben om het te kunnen rooien in de opleiding evt. met extra ondersteuning. Daarnaast infomeer ik ze over het bestaan van de steungroep voor jonge mantelzorgers en bekijk met ze het thema op Hint bij hulp bij studie. Ze zijn vaak verrast dat er meer is dan ze hadden gedacht.”(Outlook, 02-09-2022)

• In aanloop naar de Dag van de mantelzorg van 10 november 2022 is een enquête in Forms opgesteld met specifieke vragen naar mantelzorg. Deze enquête is bedoeld voor alle studenten van de HR. Met de uitkomsten wordt beoogd na te gaan of het aantal mantelzorgende studenten sinds de laatste Quickscan van 2014 van de HR is toegenomen. Ook zijn er met de huidige inzichten uit onderzoek en de oriëntatiefase specifiekere vragen opgesteld naar de inhoud van de taken/zorgen, het aantal uur dat het in beslag neemt of de student zich hiermee belast voelt en waar de behoeftes liggen. I.s.m. Studentenwelzijn zal getracht worden de enquête via social media en HINT onder de aandacht van zoveel mogelijk studenten van de HR te brengen.