Het Ready Steady Go (RSG)-programma is onderdeel van de Transitie Toolkit van Op Eigen Benen. Het programma begint met het uitreiken van een informatiefolder, daarna worden voor de transfer drie lijsten een voor een behandeld (Ready, Steady, Go). Na de overstap kan er verder worden gewerkt met de lijst Hello. De toolbeschrijving, handleiding en de lijsten zijn hier te vinden.
Het programma is gericht op het empoweren van jongeren tijdens hun medische behandeling. Het is een actieplan voor het bevorderen van zelfmanagement en zelfredzaamheid. Er worden, samen met de jongere en de ouders, doelen bepaald en afspraken gemaakt. Op die manier worden de jongeren en hun ouders al heel vroeg aan het denken gezet over de volwassenenzorg en het transitieproces, waar ze in de nabije toekomst mee te maken gaan krijgen. Ook kan de voortgang van de jongere op het gebied van zelfstandigheid worden gemonitord.
Het Ready Steady Go (RSG)-programma is in 2011 geïmplementeerd in het Southampton Children’s Hospital en daarna breed verspreid in de National Health Service ziekenhuizen in Engeland. Deze methodiek ondersteunt jongeren met een chronische aandoening en hun ouders bij het helpen ontdekken hoe de jongere zelfstandiger kan worden in de zorg.
Dit project is onderdeel van Op Eigen Benen.
Aanleiding
Ouders en zorgverleners zijn soms geneigd om de jongere meer te helpen en keuzes voor hen te maken. Dit remt de zelfstandigheidontwikkeling, eigen regie en autonomie van de jongere. Om zorgverleners te helpen de jongere en de ouders hierin zo effectief en efficiënt mogelijk te begeleiden, kunnen zij de lijsten als leidraad gebruiken. Aan de andere kant kunnen pubers geneigd zijn ‘achterover te leunen’.
RSG wil jongeren en ouders bewust maken van de noodzaak om zelf in actie te komen: Het gaat erom dat de jongere straks partner in zorg kan worden, verantwoordelijkheid kan nemen voor zijn/haar gezondheid en het leven dat voor hem/haar waardevol is, kan leiden. De stapsgewijze aanpak en het feit dat RSG al start bij het begin van de middelbare schooltijd past bij de erkenning dat transitie een proces is dat vroeg moet beginnen. Eigen regie en autonomie betekent overigens niet: alles zelf kunnen en alles alleen doen. Het betekent vooral: zelf bepalen. Als een jongere het initiatief neemt om hulp te vragen als hij/zij dat nodig heeft, is dat ook een teken van eigen regie. Immers: ook met hulp kun je zelfstandig zijn!
Het RSG-programma heeft als doel bij te dragen aan het versterken van het zelfvertrouwen en de kracht van jongeren/ jongvolwassenen in hun ontwikkeling naar zelfstandigheid (t.a.v. zelfredzaamheid en sociale participatie). Ook ondersteunt het de ouders in hun opvoeding en draagt het bij aan het voorkomen van zorguitval.
Het zet vooral de jongeren (maar ook ouders) aan het denken over onderwerpen waar sommigen nog nooit over nagedacht hebben (bijvoorbeeld het regelen van voorzieningen, een deelname aan het huishouden, de mate van zelfvertrouwen, het omgaan met emoties, seks en veilig vrijen en hun carrièreplanning). Het programma stimuleert discussies over de noodzakelijke rolverandering tussen ouders en de jongere, waardoor het een ‘gezonde’ zelfstandigheidsontwikkeling bevordert.
Gebruik door zorgverleners, jongeren en ouders
In de eerste plaats is het RSG programma bestemd voor jongeren met een chronische aandoening vanaf 12 jaar tot na de transitie in zorg en hun ouders/verzorgers. Per domein staan een aantal stellingen genoemd. Zowel na het aankruisen van ja en nee kan men ervoor kiezen om ‘ik wil meer weten’ aan te kruisen. Ook als jongeren of de ouders een stelling met ja beantwoorden kunnen zij evengoed het gesprek over desbetreffende thema met de zorgverlener aan willen gaan. Het RSG-programma biedt op deze manier ruimte voor individuele afstemming, omdat de jongere zelf kan bepalen welke onderwerpen in de generieke vragenlijst voor hem/haar relevant is om te bespreken tijdens een consult met de verpleegkundige of met de arts.
Zorgverleners kunnen dit faciliteren door periodiek de RSG-lijsten in te zetten, door te vragen het jaarlijks te doen. De verpleegkundige, de arts of andere zorgverleners in het team stemmen af wie in welk consult het RSG instrument een leidraad laat zijn voor het gesprek.
De rol van professionals is het bieden van ruimte en veiligheid om deze zelfstandigheidsthema’s bespreekbaar te maken door de jaren heen. Op deze manier kunnen ouders en jongeren stapsgewijs werken aan vertrouwd raken met het thema zelfstandigheid en daar tijdig en op maat mee bezig zijn.
