STerven en Rouwen op de IC (STRIC)

Op veel IC-afdelingen ontbreekt een gestructureerd protocol, of materialen om naasten te ondersteunen in hun verdriet. Om het IC-team praktische hulpmiddelen aan te reiken, hebben we in dit project met financiële steun van ZonMw een praktische toolbox ontwikkeld, gericht op de ondersteuning van naasten tijdens en na het overlijden van de patiënt op de IC. Deze toolbox is gebaseerd op een ‘goed voorbeeld’ van het Erasmus MC. De toolbox bevat suggesties voor materialen en werkwijzen voor de verpleegkundige zorg voor patiënten en naasten, maar ook allerlei tips voor het implementeren van de toolbox op de afdeling en een link naar een prachtige e-learning over interculturele rouwzorg. Alle materialen zijn ondergebracht op de website van stichting FCIC: Family and Patiënt Centered Intensive Care.

Met dit project wilden we intensive care (IC)-afdelingen, en specifiek verpleegkundigen, motiveren en ondersteunen om gestructureerd aandacht te besteden aan afscheid en rouw bij naasten en nabestaanden van patiënten die overlijden op de IC-afdeling. We hebben daartoe ons ‘goede voorbeeld’ beschreven en een handreiking geschreven om IC-verpleegkundigen en teams te helpen bij de implementatie. Bovendien hebben we ondersteunende materialen ontwikkeld, zoals een animatie over een afscheidsmand, een filmpje over rouwzorg op de IC en een e-learning over interculturele rouwzorg.

Vanuit de minor  Acute Zorg hebben 4 groepen studenten in 2020/2021 een literatuurstudie en praktijkonderzoek gedaan naar interculturele aspecten bij overlijden en de ondersteunende rol van verpleegkundigen in het rouwproces van naasten. Hun bevindingen zijn gebruikt voor de toolbox en de handreiking.

Samenwerkingspartners
Hogeschool Rotterdam (Kenniscentrum Zorginnovatie en opleiding Verpleegkunde), Stichting FCIC/ IC-Connect, Erasmus MC in Rotterdam, het Elisabeth Tweesteden Ziekenhuis in Tilburg,  het Gelreziekenhuis in Apeldoorn en St. OBIZ.

Alle resultaten zijn ondergebracht op de website van stichting FCIC: Family and Patiënt Centered Intensive Care

Een greep uit de resultaten:

De toolbox STRIC is gericht op het ondersteunen van naasten tijdens en na het overlijden van een patiënt op de IC-afdeling en is onderverdeeld in vier thema’s:

• handvatten voor communicatie
• een afscheidsmand
• het creëren van een warme huiselijke sfeer
• het organiseren van nazorg.

Over de afscheidsmand hebben we een mooie animatie gemaakt.

In de bijbehorende handreiking voor IC-verpleegkundigen en hun teams hebben we een checklist opgenomen om het team te helpen in de zorg voor een patiënt die (waarschijnlijk) komt te overlijden. Bijvoorbeeld om met de familie te spreken over culturele of religieuze behoeften, over thuis sterven of over het maken van een handafdruk in gips. Ook hebben we aandachtspunten voor specifieke interculturele en religieuze wensen en behoeften opgenomen.
De handreiking bevat verder suggesties voor implementatie, passend bij verschillende fases van het implementatietraject.

Een van de onderdelen van implementatie is educatie. Veel (IC-)verpleegkundigen gaven aan te weinig kennis te hebben van verschillende aspecten van rouw en verlies. Daarom is een prachtige e-learning ontwikkeld die tegen minimale kosten (€12,50) gevolgd kan worden.

Ga naar de e-learning