| Inhoud | |
|---|---|
| 1. Easy Access regeling | 4. Verwijzen |
| 2. Film & Audio | 5. Externe links |
| 3. Open Content |
Easy Access regeling
een overzicht van de regels voor korte en lange overnamesHogeschool Rotterdam heeft een overeenkomst met Stichting UvO. Hierin is afgesproken dat docenten korte delen van tekst of beeld mogen overnemen op de Digitale Leeromgeving, MS Teams en in readers, zonder dat hier toestemming voor gevraagd moet worden. Lees hier de regels voor overnames of gebruik het stroomschema Auteursrechtencheck onderwijsmateriaal.
Regels voor overnames
Wil je als docent tekst of afbeeldingen delen op een (gesloten) digitale leeromgeving (bv. LMS of MS Teams) of in een reader dan gelden daar regels voor. Korte overnames van auteursrechtelijk beschermd materiaal ter ondersteuning van het onderwijs zijn afgekocht in de Easy Access regeling.
Voor onderwijsdoeleinden mag je overnemen:
- Boeken en artikelen: Maximaal 50 pagina's, maar niet meer dan 25% van het gehele boek/tijdschrift. Dit geldt voor papier én digitaal materiaal.
- Losse afbeeldingen, grafieken, tabellen, schema's: Maximaal 50 afbeeldingen in een presentatie (PowerPoint, Prezi, e.d.). Daarbij zijn er twee voorwaarden: maximaal 10 afbeeldingen van dezelfde maker gebruiken en niet meer dan 25 afbeeldingen uit één bron.
Let op: De overname tot 50 pagina’s uit eenzelfde bron geldt per instituut. Wordt er binnen het instituut méér uit dezelfde bron overgenomen, dan geldt dit als een langere overname.
Langere overnames
Wil je meer tekst of beeld overnemen dan is afgekocht in de Easy Access regeling, dan zijn hiervoor een aantal mogelijkheden.
1. Linken
Linken naar rechtmatig openbaar gemaakt materiaal is legaal, makkelijk en gratis. Is een publicatie ergens op het internet beschikbaar?
- Controleer dan of de publicatie rechtmatig online staat en gebruik de link.
- Is de publicatie niet vrij toegankelijk, onderzoek dan of deze publicatie beschikbaar is in de digitale collectie van de Mediatheek. Let er wel op dat je een link aanmaakt die niet verloopt en ook buiten de hogeschool campus werkt. START bijvoorbeeld toont bij alle zoekresultaten een link-knop die je hiervoor kunt gebruiken. Veel databanken bieden ook een soortgelijke functionaliteit voor permanente links. Neem bij twijfel contact met ons op.
2. Open Content & Overheidsinformatie
Heeft materiaal een Creative Commons licentie, dan heeft de maker hiermee toestemming voor verspreiding gegeven. Je mag materiaal met zo'n licentie in z'n geheel delen, vermeldt wel de bron en onder welke licentie het werk valt.
Voor overheidsinformatie geldt dat er ongelimiteerd overgenomen mag worden uit rechterlijke uitspraken, (niet geredigeerde) wetteksten, verordeningen, de Staatscourant, het Staatsblad en het Tractatenblad. Voor andere overheidspublicaties geldt dat overname toegestaan is, tenzij op het werk vermeld is dat auteursrecht is voorbehouden.
3. Toestemming aanvragen
Wil je een langere overname delen binnen een gesloten leeromgeving (bv. LMS, MS Teams) of reader, dan is hier toestemming voor nodig en moet er een extra vergoeding worden betaald. Neem hiervoor contact met ons op, wij helpen je met het regelen van de aanvraag.
Let op: De gebruikstermijn van een lange overname geldt alléén voor het collegejaar en studentenaantal waarvoor deze is aangemeld. Wil je een overname na deze termijn blijven gebruiken, dien dan opnieuw een aanvraag in.
Toestemming rechtstreeks van auteursrechthebbende(n)
Heb je voor een langere overname toestemming van de auteursrechthebbende? Neem hiervan schriftelijk bewijs op bij de overname. Ben je zelf auteur van een publicatie? Of overname in een LMS of reader is toegestaan, hangt af van de overeenkomst die is afgesloten met de uitgever.
Voorkom plagiaat
Bij zowel korte als langere overnames is bronvermelding in een (digitale) reader verplicht. Deel je tekst of afbeeldingen uit een bron in de LMS of (digitale) reader, zorg er dan voor dat de bron duidelijk vermeld is. Het gebruiken van een verwijsstijl zoals APA heeft de voorkeur maar is in dit geval niet vereist. Bronvermelding bestaat voor een boek minimaal uit; titel, auteur en uitgever. Vermeld bij overname uit een dagblad of tijdschrift jaargang en afleveringsnummer. Noteer bij digitale bronnen ook de URL.
Bronvermelding in presentaties
Bronvermelding in presentaties (Powerpoint, Prezi) op de elektronische leeromgeving is ook verplicht. Vermeld de bron van overgenomen afbeeldingen. Dit kan direct bij de afbeelding, of gebundeld op een aparte slide. Noteer minimaal naam maker, titel, uitgever. Vermeld bij digitale bronnen ook de URL.
Voorbeelden bronvermelding op LMS:
- Boek: Auteur, Titel, Jaar, Uitgever.
Tom Fischer, Mark Julsing, 2014, Onderzoek doen!, Groningen: Noordhoff. - Artikel: Auteur, Jaar, Titel, Uitgever, Jaargang, Afleveringsnr. (Online artikel ook URL).
A.JJ.A Scherpbier, 2000, Stress bij medisch studenten, SpringerLink, TMEO 19, 28. https://doi.org/10.1007/BF03056444 - Website: Auteur, Titel, Uitgever, URL.
CBS Eurostat, 2020, Jonge ouderen in Nederland relatief rijk en actief. https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2020/02/jonge-ouderen-in-nederland-relatief-rijk-en-actief - Afbeelding: Citeer de bron waaruit de afbeelding afkomstig is, bijvoorbeeld een boek of artikel.
- Afbeelding van website: Maker, Uitgever, URL.
Ad van der Hulst. https://www.adjustintime.nl/workflow-workfast-workslow/ - Bron met licentie voor hergebruik: Proctor Academy, 2012. CC BY-NC-SA 2.0. https://www.flickr.com/photos/proctoracademy/8254461709/
Film & audio
Regels voor gebruik van audiovisueel materiaalVertonen binnen Hogeschool Rotterdam
Je mag een complete film, audiowerk of documentaire gratis en zonder toestemming vertonen of afspelen, mits aan de volgende voorwaarden wordt voldaan:
- Afspelen vindt plaats binnen de gesloten leeromgeving of fysieke muren van de onderwijsinstelling.
- Afspelen met een educatief doel, als onderdeel van het onderwijsprogramma is wettelijk toegestaan voor niet-commercieel onderwijs. Afspelen van video en tv voor amusementsdoeleinden is toegestaan volgens de overeenkomst die Vereniging Hogescholen heeft gesloten met met Videma.
- Stream of speel af van een legale bron of drager (bv. dvd). Afspelen van een kopie of download is niet toegestaan. Ook YouTube video's mogen alleen afgespeeld worden via de YouTube-speler of via een embedded link en niet vanaf een download.
- Let op: Maak géén opname van een online les wanneer je daarin auteursrechtelijk beschermd materiaal afspeelt. Voor uploaden van video of audio naar de LMS gelden namelijk andere regels. Kijk voor meer informatie onder "Audiovisueel materiaal delen".
Vertonen buiten Hogeschool Rotterdam
Wanneer je een film of documentaire buiten de fysieke muren van de onderwijsinstelling wilt vertonen, bijvoorbeeld in het kader van een seminar of conferentie, moet je daar toestemming voor vragen.
- Speelfilms: Toestemming kan in de meeste gevallen geregeld worden via FilmService.
- Netflix: Als het gaat om een ‘Netflix Original’ vraag dan toestemming bij Netflix voor een publieke vertoning. Voor films en series van andere partijen die op Netflix worden vertoond kun je toestemming regelen via FilmService.
- YouTube: Vertoning van YouTube video's is alleen toegestaan voor persoonlijk, niet-commercieel gebruik. Het is niet toegestaan om in het openbaar via YouTube video's te vertonen of muziek te streamen. Uitzondering hierop zijn video's op YouTube met een Creative Commons licentie.
Eigen audiovisueel materiaal maken
Maak je zelf audiovisueel materiaal, bijvoorbeeld een weblecture, podcast of screencast, en gebruik je daarin materiaal van derden? Houd dan rekening met het auteursrecht. Net zoals je tekst mag citeren is het ook toegestaan om beeld- en geluidsfragmenten als citaat te gebruiken. Houd je hierbij aan de volgende regels:
- Het citaat moet een duidelijke functie hebben en niet enkel ter versiering gebruikt worden. Citeren mag bijvoorbeeld ter aankondiging, beoordeling of ondersteuning van een verhandeling.
- Neem niet méér over dan nodig is om je verhaal te onderbouwen. In de praktijk komt dit neer op korte fragmenten.
- Citeer alleen uit werk dat rechtmatig (dus met toestemming van de maker) openbaar is gemaakt.
- Breng geen wijzigingen aan in het geciteerde fragment.
- Vermeld duidelijk de bron en de naam van de maker bij het citaat.
Toestemming regelen
Wil je meer dan een kort film- of audiofragment overnemen of materiaal ‘ter versiering’ gebruiken? Zorg dan voor toestemming van de rechthebbende(n). Rechten van professionele beeld en geluid makers worden vaak beheerd door een collectieve organisatie zoals Buma/Stemra (muziek).
Je kunt ook gebruik maken van Open Content, hiervoor gelden minder strenge auteursrecht regels bij hergebruik. Zie voor meer informatie het onderdeel Open Content.
Privacy
Werk je met van gastsprekers of zijn er andere personen in beeld? Houd dan rekening met portretrecht en privacy. Voor vragen over privacy en de AVG kun je terecht bij het Privacyinformatiepunt van Hogeschool Rotterdam.
Audiovisueel materiaal delen
Wil je video’s of audiofragmenten delen, houd dan rekening met het volgende:
- Is het materiaal auteursrechtelijk beschermd, dan is uploaden naar het internet of een online leeromgeving alleen toegestaan met toestemming van de auteursrechthebbende(n). Neem schriftelijke toestemming op bij het gedeelde materiaal.
- Linken of embedden is altijd toegestaan mits het materiaal rechtmatig (dus met toestemming van de maker) openbaar is gemaakt.
- Voor Open Access materiaal gelden soepelere regels: check in de licentievoorwaarden van het materiaal welk hergebruik is toegestaan.
- Zorg altijd voor bronvermelding wanneer je materiaal van derden deelt!
- Gaat het om een eigen audiovisuele productie en zijn hierin (fragmenten van) auteursrechtelijk beschermd materiaal overgenomen? Bij het onderdeel "Eigen audiovisuele producties" lees je waar je rekening mee moet houden.
Open Content
Meer vrijheid om te delen, downloaden en (her)gebruikenOpen Content is materiaal waarmee je meer mag dan standaard is toegestaan volgens het auteursrecht. De maker(s) van het materiaal hebben ervoor gekozen om dit zo beschikbaar te stellen. Wat je precies mag doen met Open materiaal hangt af van de licentie waaronder het valt. Soms mag je materiaal delen met naamsvermelding van de maker. In andere gevallen is het toegestaan het materiaal te wijzigen en je eigen versie publiek te maken.
Open Access
Open Access is een brede internationale academische beweging die streeft naar vrije, gratis online toegang tot wetenschappelijke informatie, zoals publicaties en data. Een publicatie is Open Access wanneer iedereen de inhoud kan lezen, downloaden, distribueren, printen en indexeren.
Meer informatie over Open Access
Open Science
Open Science is het beoefenen van wetenschap op een dusdanige manier dat anderen de gelegenheid hebben om mee te werken en bij te dragen aan en gebruik te maken van het wetenschappelijk proces. Zo kunnen gebruikers 'van buiten de wetenschap’ de onderzoekswereld beïnvloeden met vragen en ideeën en onderzoeksgegevens helpen verzamelen.
Meer informatie over Open Science
Open Onderwijs
Open Onderwijs is het produceren, delen en voortbouwen op kennis, met als doel wereldwijde participatie in Open onderwijspraktijken en gratis toegang tot Open leermaterialen van hoogwaardige kwaliteit. Onderdeel daarvan zijn Open leermaterialen (OER) en Open Science.
Meer informatie over Open Onderwijs
Auteursrecht en Open Content
Heb je materiaal gevonden dat je graag wilt gebruiken? Dan is de volgende stap nagaan wat je precies met dit materiaal mag doen volgens het auteursrecht.
Creative Commons
De meeste Open Content heeft een Creative Commons licentie. Kunstenaars, schrijvers, wetenschappers en alle andere makers kunnen er voor kiezen om hun werk een Creative Commons licentie te geven. Daardoor is het mogelijk om flexibeler om te gaan met het auteursrecht. Er zijn verschillende Creative Commons licenties waaruit de maker kan kiezen. Welke licentie gekozen is bepaalt in welke mate een werk verder verspreid mag worden, onder welke voorwaarden dit mag en of het toegestaan is om het te bewerken. Bijvoorbeeld, heeft materiaal een CC-BY licentie dan mag je alles met het materiaal doen mits je de naam van de maker vermeldt. Materiaal met een BY-NC-ND licentie mag je daartegen enkel (niet-commercieel) delen inclusief naamsvermelding, er mag verder niets aan gewijzigd worden. Kijk dus voordat je Creative Commons materiaal (her)gebruikt onder welke licentie het valt. Op de Creative Commons website zie je precies wat de verschillende licenties betekenen.
Publiek Domein
Op werken in het publieke domein rust géén auteursrecht. Je mag deze werken vrij gebruiken, voor ieder doel, zonder toestemming en zonder verplichte bron- of naamsvermelding. In Europa komen werken 70 jaar na het overlijden van de maker in het publiek domein. Is de maker onbekend, of ligt het auteursrecht bij een bedrijf of instelling, dan is dit 70 jaar na 1e publicatie. In Nederland zijn ook veel overheidspublicaties publiek domein. Dit geldt voor wetten, verordeningen en vonnissen van rechtbanken. Creative Commons heeft ook een licentie die gelijk staat aan publiek domein, dit is de CC-0 licentie.
Waar staat de licentie?
In de meeste gevallen staat een licentie bij het materiaal vermeldt. Als je geen licentie kunt vinden, is het materiaal auteursrechtelijk beschermd. Dit betekent dat je het niet mag hergebruiken zonder toestemming van de maker. Linken naar het materiaal is dan wel toegestaan. Meer informatie over delen van materialen op de ELO vind je bij het onderdeel Readers. Neem voor hulp en ondersteuning contact met ons op.
Bronvermelding
Vermeld altijd de bron van materiaal dat je (her)gebruikt. Op de Creative Commons Wiki vind je voorbeelden van bronvermelding bij hergebruik, er is ook aparte uitleg over bronvermelding in APA stijl.
Open Content zoeken
Ieder soort creatief werk kan als Open Content beschikbaar zijn gemaakt. Hieronder vind je tips voor het vinden van deze materialen. Let op! Bekijk altijd de voorwaarden voor (her)gebruik van materiaal dat je vindt. Bij onderdeel 'Wat mag je ermee?’ vind je hierover meer informatie.
Er zijn verschillende stocksites, beeldbanken of archieven op internet te vinden waarin (ook) open content staat. Vaak kan je binnen zo’n website zoeken of filteren op materialen met een licentie voor hergebruik. Ook zijn er zoekmachines waarmee je afbeeldingen waarbij hergebruik is toegestaan kunt vinden.
- CC Search - Doorzoek diverse bronnen voor open content afbeeldingen, media, video en muziek.
- Google Afbeeldingen - Klik na het opgeven van je zoekopdracht op "Tools" en zet "Gebruiksrechten" op "Gelabeld voor hergebruik".
- Google Geavanceerd zoeken - geeft je de optie om op gebruiksrechten te filteren.
Open Educational Resources - Open leermateriaal
Open leermateriaal zoeken en vinden: kijk onder materiaal vinden bij Open onderwijs
Maak je eigen onderwijsmateriaal deelbaar
Naast het gebruiken van onderwijsmateriaal dat door anderen gemaakt en gedeeld is, kan je ook door jou zelf ontwikkelde materialen delen. Het voordeel van uitwisselen van leermateriaal is dat je makkelijker kunt samenwerken, ook buiten je eigen organisatie. Je draagt bij aan kwaliteitsverbetering en een grotere keuze in onderwijsmateriaal voor studenten en docenten. Deze zichtbaarheid en vindbaarheid geven meer erkenning voor je werk.
Ga naar In de praktijk bij Open onderwijs voor meer informatie
Verwijzen
Verwijs in eigen werk naar de originele bronBen je bezig met een eigen publicatie? Bijvoorbeeld een artikel, boek of afstudeerscriptie? Dan maak je hoogst waarschijnlijk gebruik van bestaande literatuur en andere informatiebronnen. Het gebruik van teksten en ideeën van anderen in je eigen publicatie is toegestaan, mits je de originele (informatie)bron vermeldt.
In het stappenplan literatuuronderzoek wordt uitgelegd hoe je dit doet.
